رمزین پول یا ارز رمزپایه یا ارز رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال (cryptocurrency یا crypto currency) نوعی پول یا ارز الکترونیکی یا دیجیتال می باشد. رمزین پولها واسط مبادله‌ای هستند که از رمزنگاری جهت بالا بردن امنیت تراکنش های مالی و مدیریت ایجاد واحدهای پولی جدید بهره می برند. در واقع ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده برای ایمن سازی و از میان برداشتن واسطه ها و عدم نمایش هویت ساخته شده اند. رمزین پولها زیرمجموعه‌ای از ارزهای بدیل یا به طور مشخص ارزهای دیجیتالی هستند.

بیت کوین نخستین ارز دیجیتالی غیرمتمرکز بود که در سال ۲۰۰۹ میلادی آغاز به کار کرد و اکنون موفق ترین رمزین پول (ارز رمزپایه) می باشد. بعد از پدید آمدن بیت کوین تا به امروز ارزهای دیجیتالی بسیار دیگری نیز ایجاد شده اند که شمار آن ها از هزار فراتر است. بعضاً به این ارزهای دیجیتالی ، ارزهای جایگزین بیت کوین یا آلت کوین هم گفته می شود.

ارزهای دیجیتال بصورت غیرمتمرکز کنترل می شوند، بدین معنا که دیتابیس بلاکچین بیت کوین نقش یک دفتر کل توزیع شده را دارد که غیرمتمرکز است. ارزهای سنتی توسط دولت ها، موسسات مالی یا بانک ها کنترل می شوند که به آن ها متمرکز گفته می شود.

ارز رمزپایه و رمزنگاری

یک  رمزین پول برای نقل و انتقالات مالی دیجیتالی، از رمزنگاری استفاده می کند. رمزنگاری ای که توسط رمزین پول استفاده می شود را نمی توان هک کرد و قابل پیگیری نیستند.

رمزنگاری علمی می باشد که به بررسی و شناختِ اصول و روش‌های انتقال یا ذخیرهٔ اطلاعات به صورت ایمن (حتی اگر مسیر انتقال اطلاعات و کانال‌های ارتباطی یا محل ذخیره اطلاعات ناامن باشند) می‌پردازد. بنابراین حتی روی رایانه ای که هک شده باشد نیز می توان با اطمینان خاطر از رمزین پول کرد، بدون آنکه نگران مسائل امنیتی بود.

رمزنگاری استفاده از تکنیکهای ریاضی، برای برقراری امنیت اطلاعات است. دراصل رمزنگاری دانش تغییر دادن اطلاعات به کمک کلید رمز و با استفاده از یک الگوریتم رمز است، به صورتی که تنها سیستم که از کلید و الگوریتم مطلع است قادر به استخراج اطلاعات اصلی از اطلاعات رمز شده باشد، بنابراین هیچ شخصی نمی تواند به اطلاعات دسترسی پیدا کند. معادل رمزنگاری در زبان انگلیسی کلمه Cryptography است، که برگرفته از لغات یونانی kryptos به مفهوم «محرمانه» و graphien به معنای «نوشتن» است.

نخستین بار از رمزنگاری در زمان جنگ جهانی دوم برای پیام رسانی و ارسال دستورات نظامی بهره برده شد. در عصر دیجیتال، ریاضیات و علوم کامپیوتر برای امنیت ارتباطات، اطلاعات و انتقال پول مورد استفاده قرارگرفته اند.

نحوه عملکرد رمزین پول

رمزین پول از تکنولوژی غیرمتمرکز استفاده می کند و به استفاده کنندگان از آن این اجازه را می دهد که بی آنکه در جایی ثبت نام کنند، یا هویت خود را فاش سازند، بدون نیاز به استفاده از واسطه هایی مثل بانک و موسسات مالی، از رمزین پول برای پرداخت امن و نگهداری دارایی خود استفاده کنند. تعداد زیادی رمزین پول ها از دیتابیس بلاکچین استفاده می کنند که یک شبکه ی توزیع شده می باشد. همچنین عمده ی واحدهای پولی یک رمزین پول از طریق استخراج کوین یا Mining به دست می آید.

به گفته ی مارک اندرسون (مدیر شرکت نت اسکیپ) نتیجه عملی تکنولوژی بلاکچین برای اولین بار، راهی تضمین شده و امن برای انتقال یک ارز دیجیتال از فردی به فرد دیگر به وسیله اینترنت پیدا کرد، به طوری که هیچ کس نمی تواند مشروعیت این انتقال را به چالش بکشد. عواقب این پیشرفت اصلا قابل اغراق نیست.

مروری بر چند رمزین پول

بیت کوین: بیت کوین نخستین و موفق ترین رمزین پول  می باشد. بیت کوین نوعی واحد پولی و ارز دیجیتال است که برای مبادلات طراحی شده است، که در آن به جای تکیه بر یک مسئول مرکزی برای کنترل ایجاد و مدیریت، از رمزنگاری استفاده می شود. بیت کوین مانند ارزهای دیگر ارزش دارد و می تواند برای خرید و فروش، تبادلات و تمام فرایندهای مالی مورد استفاده قرارگیرد. بیت کوین بوسیله ی شخص (یا اشخاصی) که هنوز هویت آن مشخص نیست به نام ساتوشی ناکاموتو در ۲۰۰۹ میلادی پدید آمد. ارزش بازار بیت کوین امروزه بیشتر از ۷۰ میلیارد دلار می باشد (۱۰ مزیت استفاده از بیتکوین Bitcoin).

اتریوم: اتریوم در جایگاه دوم پس از بیت کوین قرار دارد. اتریوم در ۲۰۱۵ میلادی توسط برنامه نویسان پدید آمد. اتریوم در واقع یک پلتفورم غیرمتمرکز محاسباتی می باشد. این آلت کوین ویژگی های کامل تورینگی زبان برنامه نویسی خود را دارد. بلاکچین اتریوم، اسکریپت یا قراردادهایی که توسط هر گره (Node) مشارکت کننده اجرا می شود را ثبت می کند. قراردادهای هوشمند اتریوم که توسط گره ها اجرا می شوند، توسط ارز رمزپایه محلی آن یعنی Ether کار می کنند. اتریوم یک بلاکچین اختصاصی برای خود دارد که برای همین به اتریوم بلاکچین دوم نیز می گویند. اتریوم تنها روشی برای پرداخت نمی باشد. قرارداد هوشمند غیرمتمرکز یکی از امکاناتی می باشد که می توان بر روی بلاکچین اتریوم، اجرا کرد. بیش از ۹۰ درصد توکن های موجود روی پلتفرم اتریوم فعالیت می کنند.

لایت کوین: این ارز رمزپایه با تغییراتی در بیت کوین مانند انجام سریع تر تراکنش ها و استخراج راحت تر، در سال ۲۰۱۳ عرضه شد. لایت کوین یک ارز رمزپایه همتا-به-همتا و پروژه نرم‌افزاری متن باز منتشر شده تحت مجوز است. لایت کوین از بیت کوین الهام گرفته شده و از لحاظ فنی تقریباً مشابه به بیت کوین است، به همین دلیل یک آلت کوین محسوب می گردد. ایجاد و انتقال لایت کوین بر اساس یک پروتکل متن باز است و توسط هیچ قدرت مرکزی مدیریت نمی‌شود. پس از بیت کوین و اتریوم لایت کوین سومین ارز رمزپایه واقعی از نظر بازار سرمایه است.

دلیل موفقیت ارز رمزپایه

ارزهای دیجیتال با هدف بالا بردن ایمنی ناشناس بودن ساخته شده اند. خرابکاری و هک درتراکنش های رمزین پولها جایگاهی ندارند. هیچ شخص یا نهاد یا دولتی مالک آن ها نیست و کسی نمی تواند آن ها را متوقف یا هک کند. رمزین پول ها غیرمتمرکز هستند و واسطه ها را حذف می کنند.

استفاده از ارزهای دیجیتال نیاز به ثبت نام یا مدارک ندارد. فرایند استخراج برای همه مقدور است و همه می توانند با سخت افزار های مناسب از آن کسب درآمد کنند.